Besluitvorming rondom BCG-vaccinatie voor zuigelingen: een kwalitatief onderzoek in de regio GGD Gelderland-Zuid

Het bacillus Calmette-Guérin (BCG)-vaccin beschermt vooral bij jonge kinderen tegen ernstige ziektebeelden van tuberculose en sterfte. BCG-vaccinatie wordt in Nederland kosteloos aangeboden door GGD’en aan zuigelingen (kinderen < 1 jaar) van wie ten minste één van de ouders afkomstig is uit een land met een tuberculose incidentie van meer dan 50 per 100.000 inwoners. Ongeveer de helft van de uitgenodigde kinderen komt ook daadwerkelijk naar de GGD voor vaccinatie. Het is onbekend waarom het opkomstpercentage zo laag is. Het doel van dit onderzoek is om te exploreren wat de overwegingen van ouders zijn om hun zuigeling al dan niet te laten vaccineren met het BCG-vaccin.

Er werd kwalitatief onderzoek verricht via 11 semigestructureerde interviews met ouders van zuigelingen die waren uitgenodigd voor BCG-vaccinatie. De interviews vonden telefonisch plaats aan de hand van een interview guide, in het Nederlands of Engels.

Deductieve analyse in ATLAS.ti(v23) werd uitgevoerd op basis van een framework, gebaseerd op het Precaution Adoption Process Model, het Health Belief Model en de Theory of Planned Behaviour.

Deelnemers beschreven tuberculose als een ernstige, besmettelijke ziekte. De meeste deelnemers merkten op dat de kans op besmetting in Nederland laag is, vooral in vergelijking met hun land van herkomst. De meesten dachten dat de BCG-vaccinatie besmetting met tuberculose voorkomt. De milde bijwerkingen, zoals littekenvorming, werden gezien als acceptabel in verhouding met de voordelen van bescherming. Vooral het behouden van een goede gezondheid van hun kind(eren) stond voor deelnemers centraal, alsook het voorkomen van ziekte en behandeling. Volgens deelnemers veranderden sociale normen rond vaccinaties, maar beïnvloedde dit hun keuze niet. De meeste deelnemers voelden zich in staat om zelfstandig te beslissen over BCG-vaccinatie, soms na overleg met naasten of het zoeken van aanvullende informatie. Belemmeringen werden vooral  ervaren in de bereikbaarheid van de locatie.

Deelnemers benadrukten het belang van de gezondheid en toekomst van hun kinderen. Een positieve benadering in de uitnodigingsbrief, die aansluit bij deze waarden, kan de vaccinatiebereidheid mogelijk vergroten. Ouders leken zelf, na overleg met naasten of het zoeken van informatie, redelijk goed te kunnen inschatten of BCG-vaccinatie waardevol is voor hun kind. Met juiste voorlichting en betere samenwerking met de jeugdgezondheidszorg kan de indicatiestelling geoptimaliseerd worden.

Resultaten

Artikel:  Besluitvorming rondom BCG-vaccinatie voor zuigelingen: Een kwalitatief onderzoek in de regio GGD Gelderland-Zuid - KNCV - Tuberculosefonds (kncvtbc.org)

Betrokken medewerkers
Dit onderzoek werd uitgevoerd door Inge van Jaarsveld, AIOS Maatschappij+Gezondheid, GGD Gelderland-Zuid, in het kader van haar onderzoekstage

Het onderzoek werd vanuit AMPHI begeleid door Suzanne Smit en Julie Swillens.