Het onderzoeksproject, wat gestart is in 2017, bestond uit een kwalitatief en kwantitatief onderzoek waarin we in kaart gebracht hebben hoe het besluitvormingsproces van vrouwen met een reformatorische achtergrond eruit ziet en wat zij nodig hebben om tot een besluit te komen. In het onderzoek hebben we ons gericht op de maternale kinkhoestvaccinatie.
Fases in besluitvorming
Aanleiding voor het onderzoek is de opname van de kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) eind 2019. Bekend is dat er binnen de reformatorische gezindte in het algemeen meer twijfel over vaccinatie bestaat. De onderzoekers wilden erachter komen hoe dat zit met vaccinatie tijdens de zwangerschap. Tijdens het eerste deel van het onderzoek stelden zij vast dat het besluitvormingsproces bij reformatorische vrouwen bestaat uit twee fases: een oriëntatiefase waarin de vrouwen verschillende informatie willen vergaren, en een fase waarin de vrouwen hun keuze willen overdenken vanuit waarden die zij belangrijk vinden.
Vervolgonderzoek
In het vervolgonderzoek, waarvan de resultaten onlangs werden gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Vaccine, is gekeken naar de informatiebehoefte en behoefte aan gesprekken van de vrouwen. Hoeveel vrouwen willen informatie ontvangen? Welke informatie willen zij ontvangen en van wie? Met wie willen ze in gesprek over de vaccinatie? Daarbij is gekeken of er verschil is in deze behoeften tussen vrouwen die zeker weten dat ze de vaccinatie willen ontvangen, vrouwen die zeker weten dat ze de vaccinatie niet willen ontvangen, en vrouwen die nog twijfelen over hun keuze. In totaal namen 467 vrouwen tussen de 18 en 40 jaar met een reformatorische achtergrond deel aan het onderzoek. Zij vulden een uitgebreide vragenlijst in tussen oktober 2018 en januari 2019. Het invullen van de vragenlijsten vond plaats voordat de kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen werd opgenomen in het RVP.
Behoefte aan informatie
Meer dan de helft (56%) van de vrouwen gaf aan dat als de vaccinatie aangeboden zou worden tijdens hun zwangerschap, ze niet direct konden zeggen of de ze vaccinatie wilden ontvangen. Bijna een derde (32%) gaf aan dat zeker níet te willen en 12% zeker wél. Veel vrouwen willen informatie over de vaccinatie en over de ziekte kinkhoest (73%) en gaan zelf op zoek naar informatie op internet (68%) als ze de vaccinatie aangeboden krijgen. Maar liefst 87% wil met familie of vrienden in gesprek over de vaccinatie. De behoefte aan gesprekken is het grootst onder vrouwen die nog twijfelen of ze de vaccinatie willen ontvangen. Vrouwen die de vaccinatie zeker willen, hebben vooral behoefte aan informatie over de voor- en nadelen en aan een persoonlijk advies van de verloskundige of jeugdarts. Vrouwen die de vaccinatie zeker niet willen ontvangen, hebben de meeste behoefte aan informatie van vaccinatie-kritische websites en vanuit homeopathische of natuurgeneeskundige visie.
Overdenkingsfase
Uit het vragenlijstonderzoek komt ook naar voren dat het zelfstandig nemen van een besluit door het afwegen van voor- en nadelen en het overwegen van religieuze waarden van belang zijn voor reformatorische vrouwen. Daarnaast speelt ook het vertrouwen in de vaccinatie en de instantie die de vaccinatie aanbiedt een rol. Dit vertrouwen is het hoogst onder vrouwen die de vaccinatie zeker wel willen ontvangen, en het laagst onder vrouwen die deze zeker niet willen ontvangen. De behoefte om zelf voor- en nadelen af te wegen is het hoogst onder vrouwen die nog twijfelen over hun besluit. De behoefte om religieuze argumenten te overwegen is gelijk onder vrouwen die de vaccinatie wilden accepteren, weigeren of hier nog over twijfelden.
Aanbeveling
De informatie uit het onderzoek is bruikbaar voor verloskundigen en jeugdgezondheidszorgartsen en –verpleegkundigen. De informatie helpt hen om het besluitvormingsproces bij de kinkhoestvaccinatie tijdens zwangerschap beter te begrijpen en om de vaccinatiezorg verder te verbeteren. De onderzoekers adviseren deze zorgverleners om bij alle vrouwen na te gaan welke informatie zij nodig hebben. En waar zij de vrouwen kunnen helpen om een weloverwogen besluit te nemen over de vaccinatie.
Resultaten
Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Anne de Munter, PhD Student Radboudumc, Jeannine Hautvast, Senior onderzoeker en coördinator AMPHI-Infectieziekten, Helma Ruijs, arts Maatschappij en Gezondheid, RIVM, Henri Spaan, huisarts, Marlies Hulscher, hoogleraar Kwaliteit van Zorg voor infectieziekten Radboudumc en Rob Ruiter, hoogleraar Gezondheid en Sociale Psychologie Maastricht University. Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van RIVM regio gelden.